به گزارش شهرآرانیوز؛ «انجماد» شاید بهترین توصیفی باشد که بتوان از وضعیت بازارها چند ساعت قبل از آغاز مذاکره داشت. در عوض، بازار اخبار مربوط به مذاکرات و اظهارنظرهای کارشناسانه و غیرکارشناسانه داغ است. هر خبر یا اظهارنظری از سوی مقامهای سیاسی دو طرف تلنگری به قیمتها میزند و آن را دچار نوسان میکند.
تا لحظه تهیه این گزارش، قیمت دلار نزولی بوده و نوسانات طلا نیز همین مسیر را طی کرده است. بازار کالاهای وارداتی که گره کورتری با قیمت دلار دارد نیز راکد شده است. حتی برخی سایتها برچسب ناموجود بر کالاهای خود زدهاند. حوالی ظهر سری به چند بازار در مشهد میزنیم تا حال وهوا و تأثیر اخبار بر این بازارها را از نزدیک مشاهده کنیم.
گرچه برخی بر این باورند که نباید سرنوشت اقتصاد را به مذاکرات سیاسی گره زد، اما در عمل، تأثیرپذیری بازارها از تحولات و اخبار سیاسی، واقعیتی انکارناپذیر است. این پیوستگی به ویژه در اقتصاد ایران، با شدت بیشتری مشاهده میشود؛ به گونهای که حتی گمانه زنیهای سیاسی نیز میتواند موجب نوسان در شاخصهای اقتصادی و تغییر انتظارات در بازارهای مختلف شود.
علت این اثرپذیری را میتوان در ساختار وابسته اقتصاد ایران به درآمدهای نفتی، محدودیتهای ناشی از تحریم و نقش پررنگ دولت در اقتصاد جستوجو کرد. در چنین شرایطی، هر نشانهای از بهبود یا تشدید روابط خارجی، مستقیما به عنوان سیگنالی برای تغییر در مسیر دسترسی به منابع ارزی، حجم تجارت خارجی و حتی تورم تعبیر میشود و بر رفتار فعالان اقتصادی تأثیر میگذارد.
اگر کسبه را حساب نکنیم تعداد مشتریهای بازارهای طلا در خیابان امام خمینی (ره) و مدرس شاید به اندازه انگشتان دو دست هم نباشد. تماشای ویترینها فرصتی میدهد برای گفت وگوی کوتاه با چند کسبه. میگویند اگر کسی مجبور به خرید یا فروش نباشد ترجیح میدهد که فعلا دست نگاه دارد، البته بعضیها هم نگران نزول بیشتر قیمت هستند و از روی هیجان دست به فروش میزنند. باوجوداین اغلب کسبه از صبح خرید و فروشی نداشتهاند.
تابلو طلافروشیها قیمت ۷ میلیون و ۶۱۰ هزار تومان را نشان میدهد. سکه، خریداری ندارد. این از صحبتهای دو مرد که برای فروش چند سکه طلا به بازار آمدهاند، فهمیده میشود. از همان ورودی در هر مغازه میپرسند که خرید سکه دارید؟ و خروج سریعشان نشان دهنده جواب منفی است که شنیدهاند.
دقت در گفتوگوها نشان میدهد که محوریت صحبتها مذاکره است. یک فروشنده جوان برای اینکه بر اطمینان خود از پیش بینی روند نزولی طلا تأکید کند، مدام میگوید که شرط میبندم تا بعد از ظهر طلا کمتر از ۷ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان خواهد شد و داستان پیش بینیهای درست خودش را در روزهای قبل، برای همکارانش تعریف میکند.
پرسش از یوسف تقی زادگان، رئیس اتحادیه صنف طلا، نقره و جواهر مشهد، درباره وضعیت بازار به تکرار یک کلمه ختم میشود. رکود و رکود. او میگوید علاوه بر اینکه پیش از این افزایش قیمتها و کاهش قدرت خرید مردم باعث رکود در بازار شده بود، اما حالا همه با توجه به اخبار مذاکرات دست نگاه داشتهاند. البته روند نزولی طلا در روزهای قبل باعث شد که عدهای هیجانی دست به فروش بزنند، اما امروز اغلب در انتظار نتیجه اخبار مربوط به آغاز مذاکرات هستند.
تقی زادگان وضعیت بازار طلا بعد از مذاکرات را پیش بینی شدنی نمیداند و با اشاره به افزایش قیمت اونس جهانی طلا ادامه میدهد: بدیهی است که اگر نتیجه مذاکرات مثبت باشد قیمت طلا کاهشی خواهد بود، اما در حالت عکس آن قیمتها صعودی خواهد بود.
ازدحام دلارفروشان غیررسمی در خیابان امام خمینی (ره) زیاد است. قیمتها لحظهایتر از قبل است. اگر بخواهید دلار خود را بفروشید تا این لحظه میانگین قیمت ۹۴ هزار تومان است، اگر هم بخواهید بخرید حدود ۹۵ هزار تومان. البته بستگی به چند عامل دارد مثلا تعداد یا نوع و رنگ اسکناس، برای همین میگوییم میانگین.
باوجوداین بازار دلار در این نیم روز کساد است، این موضوع را هم میتوان دید و هم اینکه افرادی که در آنجا بساط فروش ارز دارند و افراد فعال در این بازار، میگویند. آنها در پاسخ به این سؤال که خریدار بیشتر است یا فروشنده، مدعیاند فعلا به جز کسانی که مجبور به خرید و فروش هستند، دیگران دست نگاه داشتهاند باوجوداین مردم به دلیل ترس از ریزش بیشتر در روند نزولی، اغلب فروشنده هستند.
فعالان حوزه خودرو نیز از افزایش رکود و صبر معامله گران در این روز میگویند. گشت وگذار در خیابان احمدآباد و گفتوگو با فروشندگان کالاهای دیجیتال هم نشان میدهد که فعلا، تقریبا هیچ خرید و فروشی انجام نمیشود. محمد مروی یکی از فعالان بازار موبایل میگوید تا پیش از آغاز سال جدید با وجود روند افزایشی قیمت دلار بازار کمی از رکود خارج شد، اما بعد از انتشار اخبار مذاکره، بازار کاملا راکد شد و امروز هم این وضعیت شدیدتر شده است. او از زبان دیگر همکارانش وضعیت را این طور توصیف میکند که معامله این محصولات چه در سطح خرد و چه کل تقریبا صفر است.
به سراغ دکتر سیدعلی عقیلی، کارشناس اقتصادی و واردکننده رایانه و قطعات مربوط به آن میرویم. او میگوید: بازار قطعات رایانه و لپ تاپ از چند ماه قبل به سه علت دچار تنش شد اول اینکه به این بازار دیگر ارز مبادلهای تعلق نمیگیرد و ثبت سفارش با ارز توافقی است. همچنین شرکتهای واردکننده تمایلی به واردات ندارند. از سوی دیگر نوسانات رو به بالای ارز موجب میشود که برخی افراد از فروش دست بکشند که باعث کمبود کالا در بازار میشود.
به گفته عقیلی حالا نیز با پیش آمدن موضوع مذاکره، رکود در بازار کالاهای وارداتی افزایش یافته است. او فضای بازار را مه آلود توصیف میکند و میافزاید: اکنون همه در بازار شرایطی بلاتکلیف دارند و تقریبا بازار تعطیل شده است.
او ادامه میدهد: مذاکره چاقوی دولبه است. توافق، نرخ ارز را کاهش میدهد، اما نباید توقع اتفاق عجیبی را داشت، چون با توجه به مشکلات ساختاری در اقتصاد کشور، قیمت دلار در حالت خوش بینانه به حدود ۷۰ هزار تومان خواهد رسید. اگر هم توافق نشود، شاهد هجوم خریداران و به دنبال آن افزایش نرخ دلار تا ۱۵۰ هزار تومان و حتی بیشتر خواهیم بود.
باتوجه به مذاکرات، بازارهای مختلف از طلا و ارز گرفته تا خودرو و کالاهای دیجیتال، به حالت انتظار و رکود فرو رفتهاند. بررسیها نشان میدهد که بیشتر افراد از هرگونه معامله خودداری میکنند و نوسانات قیمتی ناشی از اخبار سیاسی، رفتار بازار را به شدت تحت تأثیر قرار داده است. در این وضعیت، تنها کسانی که ناچار به خرید و فروش هستند در بازار حضور دارند و دیگران ترجیح میدهند صبر کنند.
در مجموع، وابستگی ساختاری اقتصاد ایران به عوامل بیرونی مانند مذاکرات سیاسی و تحولات ارزی، بازارها را در وضعیت شکنندهای قرار داده است. اگرچه امیدواریهایی درباره کاهش قیمتها در صورت توافق وجود دارد، اما نگرانی از شکست مذاکرات و افزایش ناگهانی نرخ ارز در میان فعالان بازار پررنگ است. به نظر میرسد تا زمان روشن شدن نتایج مذاکرات و انتشار اخبار جدید، بازارها در وضعیت بلاتکلیف و مه آلود باقی خواهند ماند.